Metaverse – co to? Termin rodem z powieści science fiction, dziś wkracza do naszej codzienności. Czy to chwilowa moda, czy może przyszłość, która odmieni nasze życie, pracę i sposób budowania relacji? Metaverse obiecuje świat, w którym granica między rzeczywistością a wirtualnym doświadczeniem zanika. Dowiedz się, kto i dlaczego inwestuje w ten cyfrowy wszechświat, jak technologie VR, AR i blockchain przybliżają nas do tej wizji i co oznacza to dla naszej prywatności, bezpieczeństwa i… nas samych.
Metaverse – co to jest i dlaczego wzbudza tyle emocji?
„Metaverse” – pojęcie tajemnicze, czasem przyciągające jak obietnica nowej przyszłości, czasem budzące niepokój jako potencjalna dominacja wirtualnych światów nad naszym życiem. Co to jest metaverse i jakie realne zmiany może przynieść? Na czym opierają się nadzieje, a gdzie czają się zagrożenia? Pochodzący z literatury science fiction termin „metaverse” lub bardziej polskie „metawers” i „metawersum” po raz pierwszy pojawił się w 1992 roku w powieści Zamieć Neala Stephensona, który opisał „metaświat” jako wirtualną przestrzeń, w której ludzie mogą przeżywać alternatywne życie. Dziś wizja ta przestaje być literacką fantazją, a nad tworzeniem tego typu przestrzeni pracują największe korporacje technologiczne – jak Meta Platforms, Roblox, Epic Games i inne.
Warto przyjrzeć się, co ten metaverse ma faktycznie zaoferować, jakie wprowadza możliwości, ale też, jakie niosą z sobą zagrożenia i wyzwania dla prywatności oraz zdrowia psychicznego. Choć niektórym może się wydawać, że metaverse rozwija tylko Facebook (obecnie Meta), w rzeczywistości konkurencyjne projekty, jak The Sandbox, Horizon Worlds czy Reality Labs, proponują różne wizje tego wirtualnego świata. Jak wygląda obecna sytuacja i na co użytkownicy powinni zwrócić szczególną uwagę?
Kluczowe obszary zastosowań i możliwości metaverse – co już działa, a co dopiero się rozwija?
Metawers to nie tylko gry i rozrywka, choć te sfery jako pierwsze zyskały na popularności. Na czym więc opiera się obecna struktura metaverse i jakie dziedziny życia mogą do niego przynależeć w przyszłości? Oto główne obszary, w których metaświat już zyskuje na znaczeniu, oraz te, które są jeszcze na etapie rozwoju.
- Gry i Rozrywka: Gry i cyfrowa rozrywka to obszar, w którym metaverse działa już dość sprawnie. Platformy, jak The Sandbox czy Roblox, rozwijają się jako swoiste cyfrowe „parki rozrywki”, gdzie użytkownicy mogą tworzyć własne gry i światy. Na przykład The Sandbox to przestrzeń, w której każdy użytkownik może posiadać kawałek wirtualnego świata i modyfikować go według własnych upodobań – od budowy wirtualnych nieruchomości po tworzenie własnych przedmiotów i postaci.
- Media społecznościowe i komunikacja: Meta Platforms, dawniej Facebook, jako jeden z liderów w tworzeniu metaverse, prowadzi prace nad projektem Horizon Worlds. To cyfrowa przestrzeń, która ma umożliwić spotkania w wirtualnym środowisku, bardziej przypominające rzeczywistość niż tradycyjne media społecznościowe. Zamiast tylko pisać wiadomości, użytkownicy mogą dosłownie przemieszczać się obok awatarów znajomych, rozmawiać, a nawet uczestniczyć we wspólnych aktywnościach, jak oglądanie filmów czy granie w gry. Meta stawia na rozwój komunikacji i narzędzi, które uczynią interakcje bardziej immersyjnymi, a za te działania odpowiada ich centrum rozwoju – Reality Labs.
- Edukacja: Metaverse może również zmienić sposób, w jaki się uczymy. Wirtualne kampusy, interaktywne lekcje i symulacje stanowią przyszłość edukacji na odległość. Przykładem są projekty tworzenia szkół, w których studenci mogą dosłownie przebywać w cyfrowym kampusie, uczestnicząc w lekcjach jako swoje cyfrowe awatary.
- Gospodarka cyfrowa i handel: Wirtualne przedmioty, działki, awatary – w przestrzeni cyfrowej wszystko to może być przedmiotem handlu dzięki blockchain i NFT. Oprócz kupowania wirtualnych zasobów (jak w The Sandbox), użytkownicy mogą zdobywać lub sprzedawać unikalne cyfrowe przedmioty, które mają realną wartość finansową. Choć brzmi to jak nowa era handlu, warto pamiętać, że cyfrowe własności mogą być też łatwym celem dla oszustów i cyberprzestępców.
Co Metaverse może wnieść do codziennego życia?
Metaverse ma szansę zrewolucjonizować niektóre aspekty naszej codzienności, tworząc nowe możliwości, ale co to tak naprawdę znaczy?
- Nowe formy spotkań i wydarzeń społecznych: Wyobraźmy sobie, że uczestniczymy w koncertach bez wychodzenia z domu. Fortnite od Epic Games, jako jeden z pionierów, zorganizował cyfrowe wydarzenia, jak koncerty z udziałem popularnych gwiazd, które zgromadziły miliony osób w wirtualnej przestrzeni. Dzięki takim inicjatywom, metaverse staje się potencjalnym nowym centrum wydarzeń kulturalnych.
- Kreatywność i ekspresja: W świecie, w którym każdy może być twórcą, metaverse oferuje przestrzeń dla kreatywności. Platformy, jak The Sandbox, pozwalają użytkownikom budować i sprzedawać własne przedmioty lub przestrzenie wirtualne. W przyszłości takie „kreatywne gospodarstwa” mogą przyciągać artystów, projektantów i inne osoby poszukujące nowych środków wyrazu.
- Praca zdalna i współpraca międzynarodowa: Wirtualne biura mogą stanowić przyszłość pracy zdalnej. Microsoft, z projektem Mesh dla Teams, już oferuje narzędzia umożliwiające realistyczne spotkania online. Metaverse wprowadza nowe standardy pracy zdalnej, w której możemy dosłownie pracować „obok” innych, mimo fizycznej odległości.
Wirtualna przyszłość a realne zagrożenia – o czym warto wiedzieć?
Jak każda technologia, również metaverse przynosi ze sobą ryzyko i nowe problemy, które mogą wpłynąć na nasze życie i prywatność:
- Naruszenia prywatności i problem ukierunkowanej reklamy: Jednym z największych wyzwań metaverse jest kontrola danych, w tym danych biometrycznych, które mogą być gromadzone przez urządzenia VR. Meta Platforms, której częścią jest Reality Labs, już zapowiedziała wykorzystywanie danych użytkowników do ukierunkowanych reklam. Zbieranie i analiza danych, jak ruch gałek ocznych czy mimika twarzy, może prowadzić do problemów z prywatnością i kontroli nad własnymi danymi.
- Uzależnienie od cyfrowego świata: Metaverse może być niezwykle angażujący, co zwiększa ryzyko uzależnienia, szczególnie wśród młodzieży. Długie godziny spędzane w świecie wirtualnym mogą prowadzić do problemów psychicznych, takich jak izolacja społeczna, depresja czy zatarcie granic między rzeczywistością a cyfrowym światem.
- Cyberzagrożenia i przestępczość w wirtualnym świecie: W metaverse nowe formy cyberprzestępczości mogą stać się problemem, począwszy od kradzieży cyfrowej własności po cyberprzemoc. Im bardziej zanurzeni jesteśmy w wirtualnym świecie, tym większe jest ryzyko, że nasze dane lub cyfrowe zasoby staną się celem oszustów.
Co przyniesie przyszłość? Opinie ekspertów i futurologów
Eksperci i futurologowie różnią się w opiniach na temat przyszłości metaverse. Dla Marka Zuckerberga, metaverse to nowa era internetu, w której będziemy mogli przeżywać cyfrowe życie w pełnej skali. Elon Musk z kolei uważa, że wirtualne światy mogą przyczynić się do zwiększenia odizolowania ludzi od rzeczywistości, a wirtualne życie może stać się substytutem prawdziwego. Pojawiają się też głosy, które przewidują, że metaverse będzie wymagał gruntownej regulacji, aby zabezpieczyć prywatność i bezpieczeństwo użytkowników.
Co dalej z metaverse?
Choć termin „metaverse” jest na ustach wszystkich, na dziś jest bardziej obietnicą niż gotowym miejscem, do którego można by przenieść istotne aspekty codziennego życia. Obecne wersje metaverse to pojedyncze, odizolowane platformy, a sama technologia jeszcze nie umożliwia pełnego zanurzenia w cyfrowym świecie na poziomie, o którym marzą najwięksi wizjonerzy.
W tym artykule omówiliśmy podstawowe zagadnienia – czym jest, co to jest metaverse w teorii, jakie niesie możliwości i zagrożenia. W kolejnych częściach tej serii zajmiemy się bardziej szczegółowo, jak cyfrowa rzeczywistość może wpłynąć na konkretne branże i dziedziny życia, od pracy, przez rozrywkę, po edukację. Omówimy też technologie, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju prawdziwego metaverse i zmniejszenia dystansu do realizacji tej wizji w pełnym wymiarze.
Żródła:
Definicja i podstawowe pojęcia – https://pl.wikipedia.org/wiki/Metawersum
Raport dotyczący rozwoju metaverse i współczesnych technologii XR – https://www2.deloitte.com/cn/en/pages/technology-media-and-telecommunications/articles/metaverse-whitepaper.html